Graf van de laatste burgemeester van de Watergraafsmeer gerestaureerd

22 november 2018

Door: Jo Haen (1939) Geboren in Purmerend. Woont sinds 1963 in de Watergraafsmeer. Samen met Ron de Wit beheert zij deze website. Ze schrijft verhalen, interviewt mensen in de WGM en organiseert verhalenwandelingen.

Stichting Vrienden van Watergraafsmeer is er trots op dat vandaag, 22 november 2018, de grafsteen van de laatste burgemeester van de Watergraafsmeer, Johannes Wilhelmus de Wit, na restauratie weer op het graf geplaatst is. Tot stand gebracht door onze Stichting in samenwerking met De Nieuwe Ooster en Steenhouwerij Berkenhamer!

Een van de doelstellingen van de Stichting Vrienden van Watergraafsmeer is het behoud en de restauratie van monumenten, ook op De Nieuwe Ooster. De laatste burgemeester van Watergraafsmeer was Johannes Wilhelmus de Wit. Hij bekleedde dat ambt van 1899 tot en met 31 december 1920 toen Watergraafsmeer geannexeerd werd door Amsterdam. Hij overleed op 3 maart 1937.

Wat was Johannes Wilhelmus de Wit voor een burgemeester?
Burgemeester de Wit was een harde werker, een knap ambtenaar, een trouw echtgenoot en een zorgzame vader, zoals in een krantenbericht uit die tijd te lezen is. Hij heeft er o.a. voor gezorgd dat de viering van Pinksterdrie in de Watergraafsmeer werd afgeschaft, wat op veel weerstand stuitte van veel feestvierders uit de Jordaan en andere wijken van Amsterdam.
De reden was dat op Pinksterdrie het in de doorgaans zo stille Watergraafsmeer een gigantische chaos heerste. Grote mensenmassa’s waren op de been. Mensen gilden en schreeuwden, draaiorgels jankten tegen elkaar en nu en dan chargeerde de politie. Iedereen maakte zich druk maar het meeste werk had de dokter. Het feest was even ruw, onbehoorlijk en onbeschaafd als het palingtrekken in de Jordaan.
In 1895 bestond het politiecorps van Watergraafsmeer nog uit twee veldwachters. Maar voor die gelegenheid kregen ze versterking van rijksveldwachters. Bovendien werd een man gehuurd, die met een handkar de beschonkenen naar het politieposthuis bij de Oetewalerbrug moest brengen. (Uit: 350 Jaar Watergraafsmeer van J.K. Kruizinga).
Het was zo erg dat Burgemeester J.W. de Wit in 1901 de knoop doorhakte en de kermis voortaan verbood. Pinksterdrie behoorde tot het verleden.

Hij heeft er ook voor gezorgd dat de Linnaeusdwarsstraat (Hibsekrib) werd bestraat. En ook dat de straatlantaarns in de Watergraafsmeer bij zonsondergang (behalve in de maanden mei, juni en juli) aangestoken en bij zonsopgang gedoofd werden. Bij heldere maan beoordeelden B. en W. of de lantaarns wel of niet moesten branden.

Johannes Wilhelmus de Wit overleed op 3 maart 1937 en werd begraven op de Nieuwe Ooster in het graf waar al op 2 december 1918 Johanna Mand, de oudste dochter uit een eerder huwelijk van zijn vrouw, was begraven en tevens zijn vrouw Johanna Christina Buschman (overleden in 1925). Het monument is dus op 2 december 2018 precies 100 jaar oud. Helaas ontstonden er in de loop der tijd scheuren in de steen. De Stichting Vrienden van Watergraafsmeer besloot te proberen de restauratie te bewerkstelligen en nam ongeveer een jaar geleden contact op met Mischa Smeding, staflid van De Nieuwe Ooster. Zij was meteen enthousiast en wilde graag meewerken. Ze vond het geweldig dat wij dit initiatief genomen hadden. Zij vertelde dat de familie afstand van de rechten had gedaan en dat het graf tot monument van de Nieuwe Ooster was verklaard en dat het als bijzonder grafmonument t tot Het Stenen Archief behoort.
Het Stenen Archief bestaat uit grafmonumenten die behouden zijn gebleven om hun historische en/of culturele waarde. Omdat de grafrechten zijn vervallen zouden die graven normaal gesproken geruimd en vernietigd zijn geworden.

Wij, Stichting Vrienden van Watergraafsmeer, vroegen een offerte aan bij steenhouwerij Berkenhamer op de Valentijnkade en gaven de firma daarna de opdracht om de grafsteen te restaureren. Het duurde i.v.m. drukke werkzaamheden van de steenhouwerij nog een aantal maanden, maar afgelopen oktober was het dan zover.

De steen werd van het graf verwijderd en meegenomen naar de werkplaats van de steenhouwerij. Daar werd de oude lijmstof verwijderd (de steen was al eerder gerepareerd), de stukken daarna weer aan elkaar gelijmd en op een granieten plaat, beschikbaar gesteld door de Nieuwe Ooster, vastgezet. Door die granieten plaat kan de steen niet meer scheuren. Wij zijn De Nieuwe Ooster daarvoor zeer erkentelijk. De letters werden door de fa. Berkenhamer prachtig bijgewerkt en weer goed leesbaar gemaakt. Op donderdag 22 november werd de steen onder het toeziend oog van René van Eunen en Jo Haen, bestuursleden van de Stichting, op het graf teruggeplaatst.

Het grafmonument ziet er weer uit als nieuw. De Stichting Vrienden van Watergraafsmeer is er trots op dit te hebben kunnen realiseren. We hebben dit uit eigen middelen kunnen bekostigen. Dit laatste is vooral te danken aan de medewerking van De Nieuwe Ooster en de firma Berkenhamer, waarvoor wij ze hierbij nogmaals willen bedanken. Onze gezamenlijke inspanningen hebben er toe geleid dat het graf van de laatste burgemeester van de Watergraafsmeer, Johannes Wilhelmus de Wit, weer gezien mag worden. En een herinnering aan Watergraafsmeer levend houdt, eens een zelfstandige gemeente.

P.S. Het grafmonument is te vinden in vak 35, niet ver van het graf van Burgemeester Eberhard van der Laan en Jaap Kruizinga.